3 Şubat 2010 Çarşamba

Kişisel Tıp

İnsan gen haritasının tamamlanması ile tıpta yepyeni bir çağa girdik; kişisel tıp. “Kişisel farklılıklar ne olursa olsun aynı hastalık için belli bir tedavinin uygulandığı dönem”in kapılarını yavaş yavaş kapatmaya ve “genetik yapımız göz önüne alınarak tedavinin uygulandığı bir dönem”e girmeye başladık. Uzun bir süredir belli bir hastalığa yakalanan hastaların bazılarının aynı tedaviye çok daha iyi cevap verdiklerini biliyorduk. Ancak bunun nedeni hakkında bir bilgimiz yoktu. Bunun sonucunda da tedavide etkili ilaç bulununcaya kadar değişik ilaçların denenmesi söz konusuydu. Aslında fiziksel görünüşümüz açısından birbirimizden ne kadar farklıysak içsel olarak ta en az o kadar birbirimizden farklıyız. Bu açıdan bakılınca aynı hastalığa yakalanmış kişilerin farklı tedavilere farklı cevap vermeleri beklenmesi gereken bir durum. Fakat uzun bir süre elimizde bu farklılıkları belirleyebilecek ve güvenebileceğimiz bir metot olmadığı için klasik yönteme de devam etmek zorunda kaldık. İşte bu durum gen haritasının tamamlanması ile değişmeye başladı.

Bu kadar önemli bir geçiş elbette bir gecede olmayacak. Zamana ihtiyaç olduğu kesin. Değişimin sağlık personelinden başlayarak ve onların önderliğinde hastalara doğru yayılması beklenirdi. Ama görünen o ki sağlık personeli kadar hastalar ve hatta gelecek için şimdiden bir şeyler yapma arzusunda olan sağlıklı kişiler de bu değişimde önemli bir rol oynuyorlar. Gitmeden önce rahatsızlıklarını “google” da araştırıp buldukları bilgi ile –doğru ya da yanlış- donanarak doktora giden hastaların sayısı giderek artıyor.

DNA’ya dayalı testler yapan özel şirketlerin sayılarının artması da kişisel tıbba geçişi hızlandırıyor. Geçtiğimiz günlerde Kaliforniya eyaletinden özel bir şirket 100 den fazla genetik hastalığı aynı anda test edebilecek bir metot geliştirdiklerini açıkladı. Daha da önemlisi testin fiyatının çok düşük olması. 90’li yıllarda tek bir hastalığın, örneğin kistik fibroz hastalığının genetik tanı testi $350’a yapılıyordu. Şirket 100’den fazla hastalığı $349’a yapacağını açıkladı.

Sayıları her geçen gün artan bu şirketlerin kullandıkları metotları henüz mükemmellikten uzaklar. Nitekim aynı hastalığa yakalanma riski açısından farklı şirketlerin test sonuçları arasında önemli farklılıklar olabiliyor. Bunda DNA’ya dayalı testlerde herhangi bir standardizasyonun olmayışının önemli bir payı var. Ancak kişisel gen haritalarının fiyatının da her geçen gün düşmesi genetik testlerdeki yanılgıları ortadan kaldıracak gibi görünüyor. İlk insan gen haritasının çıkarılması için 3 milyar dolar harcanmıştı. Aradan geçen sürede DNA dizilim belirleme tekniklerindeki iyileştirmeler sayesinde bu rakam günümüzde $50.000’in altına düştü ve birkaç yıl içerisinde $5.000’in da altına düşeceği tahmin ediliyor. Bu gidişle yakın bir gelecekte doktora giderken kendi vücudumuzun el kitabı olan gen haritamızı da yanımızda götürüyor olacağız. Onun sayesinde kişisel tıbbı tam anlamıyla yaşamaya başlayacağız. Çünkü gen haritamız, herhangi bir hastalığa yakalandığımızda uygulanacak tedavide rehber olacak.

2 yorum:

  1. Sevgili Dostum, kardeşim Bahri;
    Tebrik ediyor bizlerin yararlanmasına sunduğun tecrübelerin ve bilgilerin için teşekkür ediyorum.
    Seni okumak bir lezzet bizler için.
    Sağol, varol ......
    AHMET BERHAN YILMAZ

    YanıtlaSil
  2. Bahri Can; bir kısmını parçalar halinde sağdan soldan okuduğumuz ve duyduğumuz tıbbi bilimsel gerçekleri bizlere ve ulaşabilenlere derli toplu olarak ve anlayacağımız dilden sunduğun için tebrik ve teşekkür ediyorum. Selamlar... Fahri

    YanıtlaSil