TUBITAK Bilim ve Teknik dergisinin Subat 2010 sayisinda beynimizle kisiligimiz arasindaki iliskiyi irdeledim. Frontal loblari birinde kaza (Phineas Gage), bir digerinde hastalik (Hasta Elliot) nedeni ile zedelenmis olan Gage ve Elliot vakalari, beynimizde kisiligimizi belirleyen ozel bir takim yapilarin ve sistemlerin varligini ve beyindeki bu yapilarda meydana gelecek degisikliklerin kisilikte de degisimlere neden olacagini gosteriyor.
BEYIN VE KISILIK
Bize kim olduğumuz sorulup kendimizden bahsetmemiz istendiğinde genellikle nereli olduğumuzu, neler yaptığımızı anlatır, sahip olduklarımızdan bahsederiz. Öte yandan “ben” diye tanımladığımız bir kişiliğimiz vardır ki onu tanımlamada biraz zorluk çekeriz. Onu daha çok yetiştirildiğimiz ortam ve çevre koşullarının, yaşam tecrübelerimizin şekillendirdiğini düşünürüz. Tarih boyunca din adamları, filozoflar, şairler ve yazarlar benlik ve kişilik hakkında çok şeyler yazıp söylemişler; ama onların tanımlarına bakıldığında kişilik ve beyin arasındaki ilişkiye dair pek bir delile rastlamıyoruz. Oysa modern bilimin elde ettiği inanılmaz ilerlemeler kişiliğin beyindeki belli yapılar tarafından belirlendiğini ve çevrenin ancak bu yapılar üzerindeki etkileri aracılığıyla kişiliği etkileyebildiğini gösteriyor. Özellikle son yüzyılda beyin konusunda elde edilen bu bilgiler sayesinde insanın kendine bakışı da değişmeye başladı; Eski medeniyetlerde insan vücudunun en önemli organı olarak kabul edilen kalbin yerini günümüzde artık beyin aldı.
Gage kazada yasamini kaybetmedi ama kazadan sonra karakteri tamamen degismisti. Gerceklesmesinden 150 yili askin bir sure sonra Gage'in gecirdigi kaza dijital ortamda yeniden yaratilarak demir cubugun beynin hangi bolgesini parcaladigi detaylariyla belirlenebildi.
BEYIN VE KISILIK
Bize kim olduğumuz sorulup kendimizden bahsetmemiz istendiğinde genellikle nereli olduğumuzu, neler yaptığımızı anlatır, sahip olduklarımızdan bahsederiz. Öte yandan “ben” diye tanımladığımız bir kişiliğimiz vardır ki onu tanımlamada biraz zorluk çekeriz. Onu daha çok yetiştirildiğimiz ortam ve çevre koşullarının, yaşam tecrübelerimizin şekillendirdiğini düşünürüz. Tarih boyunca din adamları, filozoflar, şairler ve yazarlar benlik ve kişilik hakkında çok şeyler yazıp söylemişler; ama onların tanımlarına bakıldığında kişilik ve beyin arasındaki ilişkiye dair pek bir delile rastlamıyoruz. Oysa modern bilimin elde ettiği inanılmaz ilerlemeler kişiliğin beyindeki belli yapılar tarafından belirlendiğini ve çevrenin ancak bu yapılar üzerindeki etkileri aracılığıyla kişiliği etkileyebildiğini gösteriyor. Özellikle son yüzyılda beyin konusunda elde edilen bu bilgiler sayesinde insanın kendine bakışı da değişmeye başladı; Eski medeniyetlerde insan vücudunun en önemli organı olarak kabul edilen kalbin yerini günümüzde artık beyin aldı.
Gage kazada yasamini kaybetmedi ama kazadan sonra karakteri tamamen degismisti. Gerceklesmesinden 150 yili askin bir sure sonra Gage'in gecirdigi kaza dijital ortamda yeniden yaratilarak demir cubugun beynin hangi bolgesini parcaladigi detaylariyla belirlenebildi.
Çok güzel bir başlangıç, tebrik ederim ve hizmetinin devamını dilerim Sevgili Bahri. Paylaşımların sayesinde hem okyanusun diğer yanındaki yeni dünyayla, hem de bilimin muhteşem dünyasıyla bizi bağlayan o engin köprünün trafiğinde bizler de yol alanlar arasında hissediyoruz kendimizi. Çalışma hayatını, gerçekleri keşfetmeye ve anlatmaya adamış senin ve nice meslektaşının özverili çabalarının ışığıyla yolumuz aydınlanıyor ve her geçen gün insanı ve insana ait olan herşeyi daha iyi anlamanın onurunu yaşıyoruz. Sözcüklerinle insanların yaşamına dokunup o yaşamları güzelliklerle bezediğinden emin ol. Bize, sende tanık olduğumuz insanlığımızın nice güzellikleriyle iftihar etmenin zevkini de yaşatıyorsun. Teşekkür ederiz; daha nice üretimlerin ve başarıların için Allah yolunu açık etsin.
YanıtlaSilBaki